Profilaktyka zaburzeń depresyjnych
wśród młodzieży w wieku 16–17 lat
Samorząd Województwa Lubelskiego kontynuuje rozpoczęty w 2012 roku program zdrowotny mający na celu zmniejszenie ryzyka przeżywania przez młodzież kłopotów związanych z funkcjonowaniem psychoemocjonalnym poprzez wzmocnienie czynników chroniących przed nimi. Młodzież uczestnicząca w programie zwiększy swoją wiedzę na temat mechanizmów funkcjonowania psychoemocjonalnego oraz nabędzie umiejętności radzenia sobie ze stresem i rozwiązywania problemów charakterystycznych dla wieku dojrzewania.
Koordynatorem programu jest Fundacja Praesterno, prowadząca od 20 lat w Lublinie oraz siedmiu innych miastach działania wspierające młodzież w radzeniu sobie z problemami wieku dojrzewania.
Przeżywanie lęku i napięcia emocjonalnego, obniżony nastrój, chwiejność emocjonalna to zjawiska stosunkowo częste w okresie dojrzewania, nieprzypadkowo określanego jako kryzys wieku dojrzewania. Dane z badań epidemiologicznych wskazują na znaczne rozpowszechnienie symptomów depresji w populacji nastolatków: od 27% do 54%, w zależności od fazy dojrzewania i środowiska.
Młodzi ludzie nie radzący sobie z kryzysem wieku dojrzewania zagrożeni są wejściem na drogę prowadzącą do zachowań z kręgu psychopatologii (depresja, nerwice, psychozy) lub patologii społecznej (zachowania antysocjalne, alkoholizm, narkomania). Oczywiście nie każdego nastolatka mającego kłopoty spotykają aż tak dramatyczne konsekwencje. Niewątpliwie jednak sensowne jest udzielenie każdemu młodemu człowiekowi wsparcia jeszcze przed wystąpieniem ewentualnych kłopotów lub jak najwcześniejsze przezwyciężanie ich, jeśli już się pojawiły.
Taką pomocą jest program Profilaktyka zaburzeń depresyjnych wśród młodzieży w wieku 16–17 lat.
Założenia i plan oddziaływań
Cele i oczekiwane efekty
- kształtowanie – w grupie uczestników – zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwinięcie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
- podniesienie – w grupie uczestników - świadomości na temat wczesnej diagnozy zaburzeń emocjonalnych i możliwości zapobiegania im oraz wzrost umiejętności radzenia sobie ze stresem i rozwiązywania problemów poprzez zwiększenie wiedzy na temat zaburzeń psychoemocjonalnych,
- wczesna diagnoza poziomu zagrożenia uczestników programu depresją lub innymi objawami nieprawidłowego funkcjonowania psychoemocjonalnego,
- umożliwienie konsultacji specjalistycznych osobom, u których zdiagnozowano podwyższony poziom zagrożenia.
Elementy programu edukacyjnego
- przyczyny zaburzeń nastroju,
- opis objawów depresji; ze szczególnym uwzględnieniem poszczególnych grup wiekowych (dzieci, i młodzież, osoby dorosłe),
- metody zapobiegania zaburzeniom nastroju, ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływań psychospołecznych oraz sposoby radzenia sobie w sytuacji wystąpienia zaburzeń,
- czynniki ryzyka i czynniki chroniące przed zaburzeniami nastroju.
Plan zajęć
1. Prezentacja programu w klasach szkolnych – 45 minut/klasa.
2. Rekrutacja uczestników programu, w tym zebranie zgód opiekunów prawnych na uczestnictwo dzieci (podopiecznych) w programie i na przetwarzanie danych osobowych uczestników.
3. Spotkanie I: 3-godzinny blok diagnostyczny.
Blok badawczy A – 45 minut (jedna lekcja):
- pretestowa ankieta ewaluacyjna,
- kwestionariusz służący wczesnej diagnozie.
Blok edukacyjny A – 2 × 45 minut:
- wykład nr 1 na temat depresji/zaburzeń nastroju,
- dyskusja na temat zaburzeń nastroju.
4. Spotkanie II: 5-godzinny blok psychoedukacyjny.
Blok psychoedukacyjny B – 4 × 45 minut:
Wykład nr 2 – z wyłączeniem wiedzy przekazanej już w wykładzie nr 1 — na temat:
- przyczyny zaburzeń nastroju,
- opis objawów depresji; ze szczególnym uwzględnieniem poszczególnych grup wiekowych (dzieci, i młodzież, osoby dorosłe),
- metody leczenia zaburzeń nastroju, ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływań psychospołecznych,
- czynniki ryzyka i czynniki chroniące przed zaburzeniami nastroju.
Warsztat na temat czynników chroniących przed zaburzeniami psychoemocjonalnymi — doskonalenie umiejętności radzenia sobie ze stresem i rozwiązywania problemów.
Blok diagnostyczny B – 45 minut:
- posttestowa ankieta ewaluacyjna,
- ankieta oceny programu oraz prowadzenia i przebiegu zajęć,
- rozdanie uczestnikom diagnoz przygotowanych na podstawie kwestionariusza służącego wczesnej diagnozie,
- umówienie uczestników wytypowanych do konsultacji psychologicznych.
5. Konsultacje indywidualne wytypowanych uczestników programu ze specjalistami
Program Profilaktyka zaburzeń depresyjnych wśród młodzieży w wieku 16—17 lat jest finansowany ze środków Samorządu Województwa Lubelskiego.
